داستان رمزآلود تیتر‌نویسی

تیترنویسی یکی از تخصصی‌ترین، دشوارترین و در عین حال شیرین‌ترین کارهای روزنامه‌نگاری است؛ داستان رمزآلودی است که افراد دارای دانش و تجربه از پس آن بر می‌آیند. تیتر یا عنوان در روزنامه‌نگاری، چکیده مطلب را دقیق و روشن بیان می‌کند. تیتر باید بدون ابهام، خواننده را جذب و او را به خواندن ترغیب کند؛ با حداقل واژه‌ها، حداکثر معنا و مفهوم را برساند؛ در عین حال نباید حالت تلگرافی به خود بگیرد یا به شعار تبدیل شود. تیترزنی در محصولات مختلف روزنامه‌نگاری(خبر، گزارش، مقاله، یادداشت و غیره) متفاوت است

 

در مقاله‌ها و یادداشت‌ها تیتر از یک کلمه تا یک جمله است و باید مفهوم مقاله را روشن و درست، برساند. طبق معمول، تیتر بعد از تنظیم مطلب با هدف تأثیرگذاری بر افکار عمومی نوشته می‌شود؛ همچون داستان “یافتمِ” ارشمیدس است. ارشمیدس، دانشمند یونانی وقتی به‌طور ناگهانی راه‌حل مسئله‌ دشواری را به دست آورد، از فرط خوشحالی داد زد: “یوریکا یورکا“. این یافتمِ ارشمیدس همان داستان تیترنوسی در روزنامه‌نگاری است که یک روزنامه‌نگار، حاصل تفکر و تحقیق عمیق خود را با ذوق و شوق در قالب تیتر به جمع مخاطبان و خوانندگان اعلام می‌کند.

تیترزنی یک اقدام ذوقی و حرفه ای است که علاوه بر دانش و آگاهی، به مطالعه بیشتر و تعمق و استمرارِ تمرین نیاز دارد. گفته می‌شود روزنامه‌نگار حرفه ای از دنیای شوق و ایمان می‌آید نه بر اثر یک تصادف. او باید دلداده موسیقی، هنر و ادبیات باشد. غلط املایی نداشته باشد و همواره تلاش کند دایره لغات خود را گسترش دهد. خلاصه آنکه «روزنامه‌نگار باید قدرتش را در روشنای فرهنگ و هنر و میدان شفاف انسانیت عرضه کند». به قولی دیگر «روزنامه‌نگار اگر تصور کند که با خواندن چند کتاب یا گذراندن یک دوره آموزشی یا هر دو خواهد توانست خزف را چون لعل بنمایاند، سخت در اشتباه است».

روزنامه‌نگار در نگارش تیتر باید تلاش کند از کلیشه فاصله بگیرد. فاصله خلاقیت و کلیشه بسیار کم است و تفاوت آنها در”تکرار” است. گرفتار نشدن در این تکرار، مستلزم دقت و تمرکز است؛ هرچند گاهی هدف روزنامه‌نگار آن است که افکار عمومی را نیشتر بزند و از مفاهیم و مضامین تکراری بهره می گیرد.

این چنین است که تیتر حریم دارد و مقدس است؛ چرا که حاصل خلاقیت و آفرینندگی است. «گر نبودی سخت تازه رقم، نشدی لوح و قلم لوح و قلم».