ایلام چرا فقیر مانده است؟

فقر در ایلام یک اتفاق ساده یا گذرا نیست. این وضعیت سال‌هاست ادامه دارد و دلایل زیادی پشت آن پنهان شده‌اند. وقتی از بیرون به ایلام نگاه می‌کنیم، منابع طبیعی، زمین حاصلخیز، جمعیت جوان و مرز پررفت‌وآمد با عراق دیده می‌شود. اما وقتی از نزدیک با زندگی مردم روبه‌رو می‌شویم، بیکاری، مهاجرت، کمبود امکانات و ناامیدی دیده می‌شود.

یکی از دلایل اصلی این وضعیت، بی‌توجهی تاریخی به استان‌های مرزی مثل ایلام است. در بیشتر برنامه‌های توسعه، تمرکز روی استان‌های مرکزی بوده و مناطق حاشیه‌ای کمتر دیده شده‌اند. همین باعث شده زیرساخت‌هایی مثل راه، مدرسه، بیمارستان و کارخانه‌ها در اینجا رشد نکنند.

در ایلام بیشتر مردم به دنبال شغل‌های دولتی هستند. چون بخش خصوصی فعال نیست و صنایع زیادی در این استان شکل نگرفته‌اند. این در حالی است که ظرفیت‌های زیادی در کشاورزی، دامداری، گردشگری و حتی صنعت وجود دارد که اگر به درستی مدیریت می‌شدند، می‌توانستند اشتغال زیادی ایجاد کنند.

یکی از فرصت‌های بزرگی که هنوز استفاده نشده، مرز مهران است. با اینکه این مرز یکی از شلوغ‌ترین مرزهای کشور است، اما به یک پایگاه اقتصادی واقعی برای مردم منطقه تبدیل نشده. بازارچه‌های مرزی، تجارت محلی و صادرات می‌توانستند چرخ اقتصاد استان را بچرخانند، اما برنامه‌ریزی درستی برای آن نشده است.

از طرف دیگر، پروژه‌های بزرگ نفت و گاز که در ایلام اجرا شده‌اند، به جای اینکه باعث اشتغال مردم بومی شوند، سود آن بیشتر به شرکت‌های بیرونی رسیده. در واقع، منابع طبیعی هست، اما مردم محلی از آن نفع چندانی نمی‌برند.

اگر بخواهیم فقر در ایلام را کاهش دهیم، باید از خود مردم شروع کنیم. آموزش مهارت، حمایت از مشاغل خانگی، جذب سرمایه‌گذاران و استفاده از ظرفیت مرز، فقط با همکاری دولت و مردم ممکن است. نباید منتظر نسخه‌های آماده از تهران باشیم. توسعه وقتی اتفاق می‌افتد که مردم در آن نقش داشته باشند و برنامه‌ریزی‌ها بر اساس واقعیت‌های محلی باشد.