نبض موسیقی در ایلام؛

نگاهی به اجراهای هنرمندان بومی، چالش‌های زیرساختی و مطالبات هنرمندان

استان ایلام با فرهنگ غنی و موسیقی اصیل محلی در سال‌های اخیر به صحنه درخشش هنرمندان جوان بدل شده است. یکی از چهره‌های شاخص این عرصه محمدجواد شوهانی است که با آثاری تلفیقی و الهام‌گرفته از موسیقی بومی، توانسته توجه علاقه‌مندان به موسیقی را در سطح ملی جلب کند. اخیراً و در ماه های پایانی سال ۱۴۰۳، اجرای باشکوه ارکستر (آوای دف) به رهبری مهدی غلامی و با خوانندگی شوهانی و مشارکت ۱۶۰ نوازنده و هم‌خوان، در تالار آوینی فرهنگسرای بهمن، بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی داشته است. این اتفاق بهانه‌ای شد تا با این هنرمند ایلامی گفت‌وگویی داشته باشیم

.

بخش اول: زندگی هنری و اجرای اخیر

سؤال ۱: لطفاً بیوگرافی کوتاهی از خودتان ارائه دهید. فعالیت هنری‌تان را چگونه آغاز کردید؟
پاسخ:
من محمدجواد شوهانی هستم، متولد ۱۲ دی ۱۳۵۸ در شهر ایلام. از کودکی به موسیقی علاقه داشتم و همیشه عضو گروه سرود مدرسه بودم. از همان زمان‌ها تک‌خوان گروه سرود بودم. فعالیت حرفه‌ای‌ام را از سال ۱۳۷۹ آغاز کردم.

سؤال ۲: درباره اجرای اخیرتان بگویید. چگونه شکل گرفت و انگیزه اصلی این پروژه چه بود؟
پاسخ:
اجرای کنسرت (ایران ما) به پیشنهاد استاد مهدی غلامی شکل گرفت. ایشان که اهل ایلام هستند و اکنون رئیس واحد موسیقی فرهنگسرای بهمن تهران‌اند.پیشنهاد کنسرتی با ارکستر ۱۶۰ نفره را دادند. با پیشنهاد من دو بخش کدیگر نیز اضافه شد. اجرای ما بخش‌های لُری، کُردی، بندری و آذری داشت که بخش کُردی را من اجرا کردم. استقبال بی‌نظیری از این اجرا شد و بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی داشت.

سؤال ۳: در انتخاب قطعات و تنظیم آن‌ها چه عواملی مؤثر بودند؟
پاسخ:
تنظیم قطعات توسط مصطفی دشتی، یکی از خوانندگان خوب استان انجام شد. انتخاب قطعات بخش کُردی با همکاری من و استاد غلامی انجام گرفت. تنظیم‌ها بسیار حرفه‌ای و تأثیرگذار بودند و اجرا هم بسیار خوب پیش رفت.

سؤال ۴: واکنش مخاطبان چگونه بود؟ آیا این بازخوردها در ادامه مسیر هنری‌تان تأثیرگذار بوده‌اند؟
پاسخ:
بازخوردها بسیار دلگرم‌کننده بودند. این استقبال باعث شد بیشتر به موسیقی محلی خصوصاً کوردی توجه کنیم. تصمیم دارم برخی آثار قدیمی منطقه را بازسازی و اجرا کنم. اجرای این قطعات با ارکستر بزرگ برای مردم جذابیت داشت و بازخوردها فراتر از انتظارم بود.

بخش دوم: وضعیت موسیقی در ایلام

سؤال ۵: وضعیت فعلی موسیقی در ایلام را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پاسخ:
در گذشته فقط یک آموزشگاه موسیقی داشتیم اما اکنون تعداد آن‌ها افزایش یافته است. استقبال مردم در تابستان خوب است ولی در طول سال افت دارد. به طور کلی وضعیت بهتر شده و هنرمندان و اساتید خوبی در استان مشغول فعالیت‌اند.

سؤال ۶: ظرفیت جوانان ایلامی در حوزه موسیقی را چگونه می‌بینید؟
پاسخ:
استعدادهای درخشانی در ایلام وجود دارد. بسیاری از جوانان با اساتید حرفه‌ای به‌صورت آنلاین کار می‌کنند که نویدبخش آینده‌ای روشن برای موسیقی استان است.

سؤال ۷: آموزش موسیقی در استان تا چه اندازه توسعه یافته است؟
پاسخ:
با وجود ۹ آموزشگاه موسیقی هنوز چالش‌هایی وجود دارد. برخی افراد بدون صلاحیت تدریس می‌کنند که منجر به دل‌سردی هنرجویان می‌شود. مردم باید به مراکز معتبر و دارای سابقه مراجعه کنند.

سؤال ۸: نبود هنرستان‌های تخصصی چه تأثیری بر تربیت هنرمندان دارد؟
پاسخ:
خوشبختانه هنرستان هنرهای زیبا با رشته موسیقی فعال است. امسال داور سرودهای دانش‌آموزی بودم و شاهد فعالیت هنرجویان خوب و اساتید توانمند بودم‌ این اتفاق بزرگی برای استان بود.وکار خوبی انجام گرفت

سؤال ۹: در زمینه تولید موسیقی با چه محدودیت‌هایی مواجه‌اید؟
پاسخ
ما در حوزه هنری یک استودیو خوب داریم و برخی استودیوهای شخصی هم کیفیت مناسبی دارند. با این حال تولیدات زیاد شده ولی کیفیت بسیاری از آثار پایین است. رعایت اصول علمی موسیقی، تلفیق شعر و موسیقی، کوک و میکس درست هنوز جای کار دارد.

سؤال ۱۰: نبود سالن مناسب اجرای زنده چه تأثیری بر موسیقی دارد؟
پاسخ:
متأسفانه سالن مناسبی در ایلام برای اجرا نداریم. سالن‌های موجود امکانات و طراحی مناسب ندارند و ارتباط با مخاطب را سخت می‌کنند. این موضوع انگیزه هنرمندان را کاهش می‌دهد.

سؤال ۱۱: کمبود فضاهای حرفه‌ای موسیقی چه تأثیری بر تجربه مخاطب دارد؟
پاسخ:
فضا و سالن مناسب، کیفیت اجرا و تجربه مخاطب را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. نبود آن باعث افت سطح اجرا می‌شود و انگیزه نوازندگان و خوانندگان کاهش می‌یابد.

سؤال ۱۲: نقش نهادهای دولتی و خصوصی را در حمایت از موسیقی چگونه می‌بینید؟
پاسخ:
در استان حامی مالی و اسپانسر بسیار کم داریم. انتظار میرود نهادهایی چون ارشاد، حوزه هنری و صداوسیما باید حمایت جدی‌تری داشته باشند. متأسفانه حمایت مالی از هنرمندان بسیار محدود است.

بخش سوم: مطالبات و آینده موسیقی ایلام

سؤال ۱۳: مهم‌ترین موانعی که با آن روبه‌رو هستید چیست؟
پاسخ:
نبود سالن، فضای تمرین، اقامت‌گاه برای مهمانان، پیچیدگی دریافت مجوزها و نبود تهیه‌کننده  از موانع مهم‌اند. هنرمند نباید دغدغه اداری داشته باشد و باید روی کار هنری واجرایش تمرکز کند.

سؤال ۱۴: انتظار شما از مسئولان فرهنگی چیست؟
پاسخ:
انتظار داریم از هنرمندان حمایت واقعی شود. افرادی هستند که برای ضبط یک قطعه ماشین خود را فروخته یا وام گرفته‌اند. این شرایط ناراحت‌کننده است.

سؤال ۱۵: ایلام چگونه می‌تواند میزبان جشنواره‌های موسیقی شود؟
پاسخ:
در حال حاضر زیرساخت میزبانی را نداریم نه سالن مناسب، نه سیستم صوتی باکیفیت و نه هتل مناسب. بدون این‌ها نمی‌توان به میزبانی جشنواره‌ها فکر کرد.

سؤال ۱۶: چشم‌انداز شما برای آینده موسیقی ایلام چیست
پاسخ:
من خوشبینم. نسل جوان با علاقه و پیگیری زیاد فعالیت می‌کند. با برگزاری کارگاه‌های آموزشی توسط اساتید برجسته کشور می‌توان سرعت پیشرفت را افزایش داد. برنامه‌های آینده من شامل کنسرتی پس از ماه‌های محرم و صفر در ایلام و انتشار دو قطعه جدید (یکی کوردی و یکی فارسی) است که در مرحله ضبط قرار دارند.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری:

مصاحبه با محمدجواد شوهانی،هنرمند توانمند و متعهد ایلامی نشان داد که موسیقی در این استان از پویایی، پتانسیل و ظرفیت بالایی برخوردار است اما زیرساخت‌های فرهنگی آموزشی و حمایتی برای رشد و ارتقاء آن کافی نیست. نبود سالن‌های مناسب اجرا، کمبود حمایت مالی، ضعف در آموزش حرفه‌ای و عدم وجود سیاست‌گذاری منسجم در سطح استان از جمله چالش‌های جدی این حوزه هستند.

با این حال شور و اشتیاق نسل جوان، حضور اساتید توانمند و تلاش هنرمندانی چون شوهانی، نویدبخش آینده‌ای روشن برای موسیقی در ایلام است.
حمایت نهادهای مسئول و برنامه ریزی برای تاسیس و ایجاد زیرساخت‌های حرفه‌ای از جمله تالارهای چندمنظوره در استان برای اجرا و برگزاری برنامه های فرهنگی هنری از جمله کنسرت‌های موسیقی می‌تواند راه را برای شکوفایی استعدادهای بومی هموارتر کند.